اثر کود دامی، زئولیت و آبیاری بر ویژگی‌های خاک و عملکرد دانه آفتابگردان (Helianthus annuus L. )

تحقیق حاضر با هدف بررسی اثر سطوح کود دامی، زئولیت و آبیاری بر ویژگی‌های خاک و عملکرد و روغن دانه آفتابگردان به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال‌های 1393 و 1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس اجرا شد. سطوح آبیاری (آبیاری پس از تخلیه 40، 60 و 80 درصد رطوبت قابل استفاده خاک) به عنوان عامل اصلی و ترکیب تیمارهای کودی (100 درصد کود دامی، 50 درصد کود دامی + 50 درصد کود شیمیایی و 100 درصد کود شیمیایی) و زئولیت (صفر، 5 و 10 تن در هکتار) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که استفاده از کود دامی باعث افزایش کربن آلی، نیتروژن، فسفر، پتاسیم، هدایت الکتریکی و کاهش جرم مخصوص ظاهری خاک در پایان دو سال آزمایش شد. کود دامی همراه با سطوح بالاتر زئولیت، میزان کربن آلی خاک را بهبود بخشیده و باعث تولید بالاترین عملکرد دانه آفتابگردان (1781 کیلوگرم در هکتار) و بهره‌وری مصرف آب ( به ترتیب 01/3 و 3/3 کیلوگرم در هکتار بر میلی‌متر در سال اول و دوم) گردید. بیشترین میزان روغن دانه در شرایط آبیاری کامل، با مصرف 10 تن زئولیت و 50 درصد کود دامی + 50 درصد کود شیمیایی (9/37 درصد) در سال اول بدست آمد. در کلیه سطوح آبیاری، تیمارهای حاوی 100 درصد یا 50 درصد کود دامی همراه با 5 یا 10 تن زئولیت در هکتار،  عملکرد دانه و بهره‌وری مصرف آب بالاتری داشتند. نتایج این آزمایش نشان داد که در اکثر تیمارهای آبیاری، مصرف زئولیت و کود دامی با افزایش دسترسی گیاه به آب و عناصر غذایی، باعث افزایش عملکرد، روغن دانه و بهره‌وری آب در آفتابگردان شد.